Punkt 4. porządku obrad: ustawa o rolnictwie ekologicznym i produkcji ekologicznej

Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Senator Sprawozdawca Jerzy Chróścikowski:

Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!

Mam zaszczyt złożyć w imieniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi sprawozdanie z rozpatrzenia ustawy o rolnictwie ekologicznym i produkcji ekologicznej na posiedzeniu, które odbyło się 7 czerwca. Debatowaliśmy na nim i wypracowaliśmy 10 poprawek, które poparła komisja. Jest również wniosek mniejszości komisji, który dotyczy art. 4. Myślę, że sprawozdawca mniejszości komisji będzie mógł uzasadnić swój wniosek.

Komisja poparła poprawki, które były głównie propozycjami przedłożonymi przez Biuro Legislacyjne i skonsultowanymi z ministerstwem. Ministerstwo wyraziło zgodę, żeby te poprawki – niektóre to również poprawki merytoryczne, nie tylko legislacyjne – uwzględnić. Jedna z poprawek, które zostały przedłożone, była poprawką, którą ja zgłosiłem. Chodziło o dopuszczenie dodatkowych osób jako uprawnionych. One mogą mieć kwalifikacje, nie tylko zdały egzaminy, ale również posiadają kwalifikacje. To już kwestia decyzji Wysokiej Izby, ale komisja poparła tę poprawkę.

Cel tej ustawy to oczywiście głównie stosowanie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego nr 2018/848 z 30 maja 2018 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylającego rozporządzenie Rady nr 834/2007. Ta ustawa głównie porządkuje wszystkie sprawy, które wiążą się z tym rozporządzeniem, są tu dodatkowe określenia. Generalnie można powiedzieć, że ta ustawa ma na celu wskazanie organów właściwych do wykonywania zadań określonych w przepisach wskazanych w wymienionym rozporządzeniu Unii Europejskiej, w tym w zakresie kontroli i nadzoru nad produkcją ekologiczną. Chcę zwrócić uwagę na to, że jak patrzymy na ustawę, sam słowniczek, to widzimy, że prawie wszystko opiera się na rozporządzeniu Unii Europejskiej. Cele ustawy to także: wprowadzenie ułatwień dotyczących nawozów dopuszczonych do stosowania w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, a tym samym zwiększenie podaży nawozów dla produkcji ekologicznej – to są wyjątkowe nawozy, które są dopuszczane w całej Unii Europejskiej; zwiększenie wsparcia dla rolników ekologicznych stosujących nasiona w jakości ekologicznej; określenie podstawy prawnej do wydawania przez głównego inspektora jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych wytycznych i poleceń w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań wykonywanych przez jednostki certyfikujące; zapewnienie posiadania odpowiednich kompetencji przez pracowników jednostek certyfikujących przeprowadzających kontrole urzędowe; zniesienie wymogu opiniowania przez jednostki certyfikujące wniosków o wydanie zgód na zastosowanie odstępstw od zasad produkcji ekologicznej.

Większość rolników jest zadowolona z tej nowej ustawy. Przypomnę, że ta ustawa, powiedziałbym, eliminuje poprzednią ustawę. To jest nowy akt prawny, który porządkuje te sprawy.

Na posiedzeniu komisji padło wiele uwag, była dyskusja. Swoje opinie miały okazję zaprezentować organizacje społeczne, zawodowe, które zgłaszały też własne propozycje.

Mam nadzieję, że Wysoka Izba zechce przyjąć poprawki, które proponuje Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zachęcam do poparcia tych poprawek. Dziękuję.

Dyskusja

Senator Jerzy Chróścikowski:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nie zamierzałem zabierać głosu, ale pan minister w pewnym sensie sprowokował mnie do tego, żebym się wypowiedział.

Przede wszystkim chcę powiedzieć, że naszą intencją nie jest pozbawienie egzaminów… Egzaminy zostają, egzaminy będą. I w ustawie zostaje zapis, że egzaminy, które pan minister proponował i proponuje, będą. My tylko zaproponowaliśmy alternatywę „lub”. Bo możemy dyskutować, czy spójnik „i” będzie wiążący, czy niewiążący. Doszliśmy do słowa „lub” po to, żeby zapisać, że to jest alternatywne rozwiązanie.

Jednostki certyfikowane, które dzisiaj, tak jak wszystkie inne podmioty, mają prawo zwracania się… Nie można ich obrażać i mówić, że one nie mają prawa występować w zakresie swoich czynności… One mają problemy z zatrudnieniem ludzi. Zwracają się z tym, że nie mogą znaleźć fachowców. A więc rzeczywiście zaproponowały tutaj takie rozwiązanie. Napisały do nas. Są te pisma, wystąpienia. Nie jest to żaden jakiś nieuzasadniony lobbing. Jest to zgodne z polskim prawem. I wystąpiły z takimi propozycjami. A w związku z tym nie może być tak, że my te jednostki traktujemy gorzej czy lepiej.

Rolnicy będą kontrolowani. Oni starają się i będą się starać, bo im zależy na tym, żeby uzyskiwać produkt najwyższej jakości i mieć certyfikat. Nie chcą pozbawienia certyfikatu, ale kontrola, która wchodzi i zauważa, że jest coś niezgodne, natychmiast pozbawia sprzedawane produkty certyfikatu. Jeśli złapie rolnika na jakiejś niezgodnej drobnej czynności, to oczywiście on musi natychmiast produkt wycofać. Nie może go wprowadzić na rynek. I po to są kontrole.

Ale jednostki certyfikujące zatrudniające inspektora biorą pełną odpowiedzialność za fachowość tego pracownika. To one odpowiadają za to, co on robi. Jeśli zrobi coś niezgodnie – a były już takie przykłady… Ja znam takie przykłady z poprzednich lat, że jednostkom certyfikującym próbowano zabrać uprawnienie, pozbawić je ich prawa, bo źle wykonywały… To jednostka certyfikująca odpowiada za to, nie sam inspektor. To ona odpowiada za to, czy to jest prawidłowo przeprowadzone, czy nie. Jeżeli ktoś kończył studia wyższe, ma stopień magistra rolnictwa itd. i może nabywać te uprawnienia, to tylko go dopuszczamy, ta jednostka nie musi go brać. Ona może brać tylko i wyłącznie tych, którzy są po egzaminach. Skoro jednak brakuje takich osób na rynku i często egzaminy zdają ludzie, którzy nie mają tego przygotowania, ale nauczyli się i pracują, to dlaczego takiego magistra inżyniera, który skończył akademię czy obecnie uniwersytet przyrodniczy, czy jakbyśmy to nazwali, nie dopuścić do tego, żeby miał te uprawnienia? To tylko ponad jednostką… Ja nie widzę w tym nic złego, bo zostawiamy również… Te egzaminy prowadzi Centrum Doradztwa Rolniczego. Było wiele kontrowersji, uwag, sam pan minister powiedział, że usprawnimy te sprawę. A więc nie blokujemy, tylko dajemy alternatywę. A jeśli Wysoka Izba i Sejm zechcą to przyjąć, to będzie to tylko pomoc dla tych, którzy pracują. Rolnicy nie muszą się wypowiadać w sprawie tego, czy oni chcą takiego, czy takiego, bo przecież oni są kontrolowani. Kto jest kontrolowany, ten zawsze powie, że chce, żeby kontrolujący był jak najłagodniejszy, żeby mu nic nie robił, żadnej krzywdy, będzie tym zainteresowany. Ale jeśli jest dobry specjalista, dobrze kontroluje i chce utrzymać jakość żywności, chce, żeby był ten tak zwany zielony listek, a rolnikowi też na tym zależy, to jest wspólne działanie w tym kierunku. Nie widziałbym przeszkód, żeby alternatywnie nie zrobić…

I jeszcze jedno zdanie. Nie chciałbym mówić… Do komisji wpłynęło kilka pism, Panie Ministrze, m.in. od Związku Zawodowego Rolników Ekologicznych, który pisze też o tej tzw. czwórce, że się nie zgadza. Ale jedne organizacje mówią tak, drugie organizacje mówią inaczej. Ta sprawa jest dyskusyjna, rolnicy są podzieleni co do art. 4.

Moja prośba jest taka, żeby – oczywiście jeśli pan minister tak uzna, rząd tak uzna i Sejm to przyjmie – dać taką alternatywę, możliwość. Chcę zwrócić uwagę, że w Niemczech istnieje taka możliwość. Zgodnie z posiadaną przez mnie wiedzą, którą przekazano mi w Niemczech, to w Niemczech inspektorzy są do tego dopuszczani również wtedy, gdy mają wysokie kwalifikacje i… Skoro w Niemczech to istnieje, to dlaczego w Polsce nie może istnieć? Dziękuję. (Oklaski)