Punkt 9. porządku obrad: ustawa o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu

Sprawozdanie połączonych Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu oraz Komisji Środowiska

Senator Sprawozdawca Jerzy Chróścikowski

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szanowni Państwo, którzy wsłuchujecie się w tę naszą debatę.

W zasadzie mogę powiedzieć, że pan minister Zyska o części tych kwestii zaczął już mówić z tej mównicy. Ja mam złożyć sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu i Komisji Środowiska na temat uchwalonej przez Sejm 26 maja 2023 r. ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu.

A więc te ułatwienia są, tutaj akurat wychodzimy naprzeciw. Ta wcześniejsza dyskusja pokazywała, że sieci rozproszone… No, właśnie biogazownie mają mieć taki charakter. Zgodnie z uzasadnieniem celem ustawy rzeczywiście jest: wprowadzenie ułatwień w procesie inwestycyjnym, w toku postępowania o wydanie decyzji o warunkach zabudowy oraz postępowania w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę dotyczących biogazowni rolniczych, a także wydawania warunków przyłączenia biogazowni rolniczych do sieci; wprowadzenie ułatwień w wykorzystaniu lokalnego potencjału substratu; wprowadzenie ułatwień w zakresie wykorzystywania produktu pofermentacyjnego; zwiększenie poziomu bezpieczeństwa energetycznego i niezależności obszarów wiejskich; zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w polskim miksie energetycznym, a przez to także obniżenie emisji szkodliwych substancji do atmosfery; obniżenie kosztów działalności rolniczej, co będzie skutkiem niższych kosztów energii związanych z korzystaniem ze stabilnego odnawialnego źródła energii w oparciu o lokalnie dostępny substrat; aktywizacja lokalnej przedsiębiorczości wykorzystującej energię elektryczną lub cieplną lub biogaz w biogazowni rolniczej; powstanie nowych miejsc pracy; rozwój lokalny… Można by dalej jeszcze wymieniać. Myślę, że pan minister będzie chciał jeszcze szczegółowo omówić, jak ta ustawa zafunkcjonuje.

My, pracując jako 3 komisje, opieraliśmy się na opinii Biura Legislacyjnego, które rzeczywiście zgłosiło dużo uwag, i takich ogólnych, i takich szczegółowych. Przejęliśmy te uwagi, które rząd zatwierdził, tzn. uznał, że te wszystkie poprawki, a ich jest 28, należy przyjąć. I nasze komisje przyjęły je jednogłośnie, w bloku, można powiedzieć. Taką też propozycję tu składam. Jeżeli pan marszałek będzie później prowadzić głosowania, to może przyjąć też nasz wniosek, tj. komisji, o blokowe głosowanie nad poprawkami, gdyż one nie idą w kolizji z żadnym… I rząd… Wszyscy jednogłośnie głosowaliśmy nad przyjęciem tych poprawek. W związku z tym proszę w imieniu komisji o przyjęcie tych poprawek. Dziękuję.

Punkt 11. porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz niektórych innych ustaw

Sprawozdanie połączonych Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Senator Sprawozdawca Jerzy Chróścikowski

Pani Marszałek! Wysoka Izbo!

Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz naszej komisji, Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, sprawozdanie dotyczące uchwalonej ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz niektórych innych ustaw.

Wczoraj rozpatrzyliśmy, omawialiśmy tę ustawę. Biuro Legislacyjne zgłosiło uwagi ogólne i poprawki szczegółowe. Przyjęliśmy 15 poprawek do ustawy.

Ustawa nawiązuje do obowiązującego mechanizmu, który polega na tym, że w zasadzie każdy obywatel może przekazać 1,5% na rzecz instytucji pożytku publicznego. Rolnicy nie mogą tego przekazać, bo oni płacą podatek rolny, więc państwo posłowie wnioskodawcy przygotowali projekt i przedłożyli uchwaloną ustawę.

Na posiedzeniu komisji sprawozdawcą był pan Jarosław Sachajko, który dość dokładnie wytłumaczył założenia ustawy i prosił nas o jej przyjęcie. Zgłosiliśmy jeszcze kilka uwag i poprawek. Ja będę chciał skorzystać z takiej możliwości i jeszcze dzisiaj złożę do pani marszałek kilka poprawek. Niektóre z tych poprawek były dyskutowane na posiedzeniu komisji, ale ze względu na to, że poproszono, aby je doprecyzować, ja je złożę w tej chwili. Przekażę 3 poprawki, które wczoraj były dyskutowane, ale nie zostały sformalizowane. Ja i moi koledzy, pan senator Zdzisław Pupa i pan Przemysław Błaszczyk, wiceprzewodniczący komisji rolnictwa, podpisaliśmy się pod tymi poprawkami. Poprawki od razu przekażę pani marszałek, żeby już potem nie zabierać głosu. Jeśli będzie taka potrzeba, na posiedzeniu komisji je uzasadnię.

Powiem krótko. Poprawki te doprecyzowują przepisy, ale również wprowadzają zmiany. Zmiana wprowadzana do tej ustawy odnosi się do tego, że trzeba mieć odpowiednią liczbę członków w związku. Tutaj jest propozycja, że w danym powiecie ma być to minimum 30 osób. My z senatorami proponujemy, żeby to było 15 osób. Chodzi o to, żeby to rozwiązanie udostępnić większej liczbie organizacji. Rolnicy mają pewne trudności organizacyjne w terenie, w związku z tym uważamy, że to byłoby… W przypadku tej propozycji, według wnioskodawców w Sejmie, jest 900 osób, a w tym przypadku byłoby 450 rolników.

Chcę zwrócić uwagę na to, że ten podatek będzie rekompensowany. Budżet państwa zabezpiecza rekompensatę, w związku z czym samorządy nie utracą dochodów, co zostało tutaj zapisane. Każdy z rolników będzie musiał złożyć indywidualnie wniosek, który zostanie doprecyzowany w rozporządzeniu przez ministerstwo rolnictwa. Każdy będzie ten wniosek składał, a ta część podatku, te 1,5%, zostanie przekazana na daną organizację. No, tak w skrócie bym powiedział.

Zależy nam na tym, żeby te organizacje rolnicze trochę się wzmocniły, żeby miały trochę swoich środków finansowych, żeby niekoniecznie szukały lobbingu, wsparcia z Unii Europejskiej czy, powiedzmy, tych różnych firm, które tam są, żeby same mogły coś wypracowywać, żeby miały środki na prace, które są związane… To są organizacje techniczne. Ja nie ukrywam, że też jestem jednym ze związkowców, i to byłym szefem rolniczej „Solidarności”. Potrzeba nam administracji związkowej. Nie można tylko narzekać, że jest źle, tylko trzeba wypracować zasady, trzeba mieć prawników, trzeba mieć biura, trzeba funkcjonować tak, jak funkcjonują międzynarodowe organizacje rolnicze w Unii Europejskiej, które naprawdę zatrudniają bardzo dużo ludzi, ekspertów, fachowców i pomagają rolnikom czy to wspólnie z rządami, czy to bezpośrednio. No, my mamy przedstawicieli polskich organizacji w Copa-Cogeca. Zatrudniamy, powiem wprost, trzydziestu paru pracowników merytorycznych, którzy w Brukseli cały czas pilnują tych spraw w imieniu europejskich rolników. Na to są potrzebne pieniądze, ale to jest też dowód uznania. No, państwo już nas częściowo wspiera w kwestii polskiej składki do Copa-Cogeca. To są środki z budżetu państwa, to też jest wsparcie. Inaczej rolnicy już w ogóle nie mogliby uczestniczyć w tych europejskich związkach.

Tyle chciałem powiedzieć tytułem uzasadnienia. Myślę, że pan poseł, który jest wnioskodawcą, zechce jeszcze coś dodać. Na razie proszę o przyjęcie tych poprawek, które były przez Biuro Legislacyjne proponowane, a przeze mnie i przez kolegów zgłaszane. Dziękuję.

Punkt 24. porządku obrad: informacja o działalności Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.  

Zapytania i odpowiedzi

Zapytanie Senator Jerzy Chróścikowski:

Panie Prezesie, bardzo dziękuję za współpracę z „Solidarnością” Rolników Indywidualnych w tym ostatnim okresie i upamiętnianie tylu zacnych ludzi, którzy walczyli o niepodległość.

Mam również pytanie. Poprzednio pytałem prezesa o tę tzw. szerszą publikację, bo tych cząstkowych publikacji to jest dużo na ten temat, „Solidarność” pracownicza ma duże zasoby. Ale była tu mowa o tym, że prace są rozpoczęte. I chciałbym wiedzieć, czy ta praca jest na ukończeniu, czy jest w trakcie realizacji. Pytam o tę taką zbiorczą pracę na temat „Solidarności” Rolników Indywidualnych.

Odpowiedź Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Mateusz Szpytma:

Dziękuję, Panie Senatorze, również za współpracę. Dla mnie też osobiście bardzo ważna jest kwestia „Solidarności” Rolników Indywidualnych, bo także zawodowo się tym zajmowałem. Wiem, jak to jest trudny temat z racji różnych konfliktów, jakie targały tą organizacją. Mówię o okresie historycznym, ale też współczesnym.

Myśmy przygotowali bardzo dużą, jak pan senator wie, wystawę, taką niezwykłą wystawę ogólnopolską o „Solidarności” Rolników Indywidualnych „Tu rodziła się Solidarność Rolników”, pokazywaną w całej Polsce, we wszystkich oddziałach. Wydaliśmy też publikację dotyczącą OKOR, czyli tego okresu, nazwijmy to, nielegalnego działalności „Solidarności” wiejskiej. Nasi pracownicy są też autorami książek, które państwo wydawali, jeśli chodzi o „Solidarność”. Synteza dotycząca „Solidarności” Rolników Indywidualnych w Instytucie Pamięci Narodowej obecnie nie powstaje, ona miała powstawać, była prośba i deklaracja ze strony pana Andrzeja Kaczorowskiego, zasłużonego redaktora też związanego z państwem, ale najlepszego znawcy tej tematyki w Polsce, jednak wycofał się z tego zadania, nad czym ubolewamy, i wydał też trochę własnym sumptem zbiory swoich artykułów, zresztą bardzo dobrych, które były prezentowane ostatnio na kongresie w Rzeszowie. To jest dobra publikacja, myśmy ją promowali w IPN bodajże tydzień temu czy 2 tygodnie temu na Przystanku Historia. Oczywiście zachęcamy naszych historyków do tego, aby badać tę kwestię. W tej syntezie wielkiej, która powstała w Instytucie Pamięci Narodowej, poświęconej „Solidarności”, rolnicy indywidualni też są obecni. Jak pan senator popatrzy na Encyklopedię „Solidarności”, to pan zobaczy, że tam też przedstawicieli „Solidarności” Rolników Indywidualnych jest sporo. Ale rzeczywiście jest tak, jak pan senator mówił, że publikacji dotyczących tej głównej „Solidarności” jest bardzo wiele, bardzo dużo się też mówi o tym. My się staramy, myślę, że akurat do IPN tutaj wielkiego zarzutu nie można mieć, że pomija ten aspekt działalności, bo staramy się o tym mówić, zawsze współpracujemy z Narodowym Instytutem Kultury i Dziedzictwa Wsi przy kolejnych upamiętnieniach. Ale też myślę, Panie Senatorze, że można by jakimś pismem, jakimś wnioskiem zachęcić np. Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku, żeby też podjęło temat „Solidarności” Rolników Indywidualnych. Pracy jest tak wiele, że dla każdego wystarczy.

Punkt 11. porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz niektórych innych ustaw (cd.)     

Sprawozdanie połączonych Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Senator Sprawozdawca Jerzy Chróścikowski:

Panie Marszałku, w imieniu 2 komisji, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz komisji rolnictwa, powiem, że po dzisiejszym spotkaniu raczymy poprzeć poprawki nr 1, 3–12, 14–18, 20–22 i 24–26. Jeśli mogę – bo jestem także wnioskodawcą razem z senatorem Pupą i Błaszczykiem – chciałbym prosić, żeby poprzeć poprawkę nr 23, gdyż w innym przypadku byłaby niespójność w głosowaniu, dlatego że w przypadku jednych organizacji zmniejszyliśmy z 30 do 15 liczbę członków, a w przypadku indywidualnych rolników nie zmieniliśmy tego na posiedzeniu komisji. W związku z tym w imieniu nas 3 proponuję, żeby poprzeć również poprawkę nr 23.