Punkt 24. porządku obrad: informacja o działalności Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.  

Zapytania i odpowiedzi

Zapytanie Senator Jerzy Chróścikowski:

Panie Prezesie, bardzo dziękuję za współpracę z „Solidarnością” Rolników Indywidualnych w tym ostatnim okresie i upamiętnianie tylu zacnych ludzi, którzy walczyli o niepodległość.

Mam również pytanie. Poprzednio pytałem prezesa o tę tzw. szerszą publikację, bo tych cząstkowych publikacji to jest dużo na ten temat, „Solidarność” pracownicza ma duże zasoby. Ale była tu mowa o tym, że prace są rozpoczęte. I chciałbym wiedzieć, czy ta praca jest na ukończeniu, czy jest w trakcie realizacji. Pytam o tę taką zbiorczą pracę na temat „Solidarności” Rolników Indywidualnych.

Odpowiedź Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Mateusz Szpytma:

Dziękuję, Panie Senatorze, również za współpracę. Dla mnie też osobiście bardzo ważna jest kwestia „Solidarności” Rolników Indywidualnych, bo także zawodowo się tym zajmowałem. Wiem, jak to jest trudny temat z racji różnych konfliktów, jakie targały tą organizacją. Mówię o okresie historycznym, ale też współczesnym.

Myśmy przygotowali bardzo dużą, jak pan senator wie, wystawę, taką niezwykłą wystawę ogólnopolską o „Solidarności” Rolników Indywidualnych „Tu rodziła się Solidarność Rolników”, pokazywaną w całej Polsce, we wszystkich oddziałach. Wydaliśmy też publikację dotyczącą OKOR, czyli tego okresu, nazwijmy to, nielegalnego działalności „Solidarności” wiejskiej. Nasi pracownicy są też autorami książek, które państwo wydawali, jeśli chodzi o „Solidarność”. Synteza dotycząca „Solidarności” Rolników Indywidualnych w Instytucie Pamięci Narodowej obecnie nie powstaje, ona miała powstawać, była prośba i deklaracja ze strony pana Andrzeja Kaczorowskiego, zasłużonego redaktora też związanego z państwem, ale najlepszego znawcy tej tematyki w Polsce, jednak wycofał się z tego zadania, nad czym ubolewamy, i wydał też trochę własnym sumptem zbiory swoich artykułów, zresztą bardzo dobrych, które były prezentowane ostatnio na kongresie w Rzeszowie. To jest dobra publikacja, myśmy ją promowali w IPN bodajże tydzień temu czy 2 tygodnie temu na Przystanku Historia. Oczywiście zachęcamy naszych historyków do tego, aby badać tę kwestię. W tej syntezie wielkiej, która powstała w Instytucie Pamięci Narodowej, poświęconej „Solidarności”, rolnicy indywidualni też są obecni. Jak pan senator popatrzy na Encyklopedię „Solidarności”, to pan zobaczy, że tam też przedstawicieli „Solidarności” Rolników Indywidualnych jest sporo. Ale rzeczywiście jest tak, jak pan senator mówił, że publikacji dotyczących tej głównej „Solidarności” jest bardzo wiele, bardzo dużo się też mówi o tym. My się staramy, myślę, że akurat do IPN tutaj wielkiego zarzutu nie można mieć, że pomija ten aspekt działalności, bo staramy się o tym mówić, zawsze współpracujemy z Narodowym Instytutem Kultury i Dziedzictwa Wsi przy kolejnych upamiętnieniach. Ale też myślę, Panie Senatorze, że można by jakimś pismem, jakimś wnioskiem zachęcić np. Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku, żeby też podjęło temat „Solidarności” Rolników Indywidualnych. Pracy jest tak wiele, że dla każdego wystarczy.