Unia oszczędza na rolnikach

Nasz Dziennik 2023-07-25

Mimo apeli rolników Komisja Europejska nie będzie chciała zwiększenia Środków na rolnictwo w nowej perspektywie finansowej

Wzrost cen nawozów czy pasz wywołany m.in. wojną na Ukrainie oraz inflacja spowodowały pogorszenie sytuacji rolników na terenie Unii Europejskiej. Dlatego zaapelowali oni o zwiększenie nakładów na rolnictwo w ramach unijnej wspólnej polityki rolnej (WPR). Nie zgodzi się na to Komisja Europejska.

Parlament Europejski zamówił badania wskazujące, jak kraje członkowskie będą wydawały fundusze z WPR. Jak wynika z tych badań przedstawionych na posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (AGRI) Parlamentu Europejskiego, większość państw UE w swoich planach strategicznych w ramach wspólnej polityki rolnej priorytetowo traktuje wsparcie gospodarstw kosztem forsowanej przez UE polityki dotyczącej środowiska.

Tymczasem KE chce narzucić rolnikom, by jak najwięcej środków zostało przeznaczonych na ideologiczne cele walki ze zmianą klimatu. Jej wiceprzewodniczący Frans Timmermans stwierdził, że nie ma potrzeby zwiększać dopłat dla rolników.

Jerzy Chróścikowski z rolniczej „Solidarności" zaznacza, że wiceprzewodniczący KE powtarza to, co mówił wcześniej.

Wielokrotnie spotykaliśmy się z Timmermansem w ramach Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi PE i kiedy myśmy żądali środków finansowych na realizację Zielonego Ładu w rolnictwie, odpowiadał, że mamy pieniądze przyznane w ramach WPR i mamy realizować te zadania, które są przez niego coraz bardziej rozszerzane. Ale kiedy tworzono budżet dla WPR, nie było tych wszystkich zadań, które się w tej chwili wprowadza - zauważa w rozmowie z „Naszym Dziennikiem" senator Jerzy Chróścikowski. Nasz rozmówca ocenia, że KE, zamiast wspierać rolników, ucieka od finansowania rolnictwa.

Paweł Salek, minister w kancelarii premiera zajmujący się sprawami ochrony środowiska, polityki klimatycznej i zrównoważonego rozwoju, podkreśla, że zwiększenie środków w sektorze rolnictwa jest konieczne. - Wprowadzenie tych ambitnych założeń klimatycznych także w sektorze rolnictwa będzie bardzo drogie. Jeśli Zielony Ład ma być realizowany w rolnictwie, to absolutnie te pieniądze muszą być zwiększone -wyjaśnia nam minister.

Minister Paweł Sałek podkreśla, że teraz się okazuje, iż przyjęte poziomy finansowania klimatycznych celów okazały się za małe. Wskazuje, że już teraz budżet unijny do 2027 r. przeznacza 30 proc. na politykę klimatyczną.

- Sytuację w europejskim rolnictwie możemy podzielić obecnie na dwie wizje. Jedna to ta prezentowana przez brukselskich urzędników - chociaż bardziej adekwatne byłoby określenie ich mianem ideologów brukselskich, a druga to ta, o której mówią praktycy, czyli europejscy rolnicy. Niestety, dysonans pomiędzy tymi dwiema wersjami wydaje się coraz większy - ocenia w rozmowie z nami Monika Przeworska, dyrektor Instytutu Gospodarki Rolnej.

Nasza rozmówczyni wyjaśnia, że wzrastające koszty produkcji i niestabilność rynków zbytu pogorszyły sytuację rolników, którzy potrzebują wsparcia. Jak również ideologiczne cele klimatyczne przyjęte przez UE pochłaniają coraz większe środki.

- Cele klimatyczne, realizowane przez wdrażanie krajowych planów strategicznych, w wielu obszarach okazują się bardziej kosztochłonne, niż sądzili eksperci. Zmieniła się też ogólna sytuacja gospodarcza, co jest wynikiem ogłoszonej pandemii oraz trwającej wojny na Ukrainie. Szalejąca inflacja, szybujące koszty produkcji i niestabilne rynki zbytu powodują, że w wielu sektorach utrzymanie opłacalności jest bardzo trudne - zaznacza Monika Przeworska. - I właśnie w tej sytuacji, kiedy przez niemalże wszystkie kraje w Europie przetaczają się protesty rolników związane z problemami z utrzymaniem opłacalności, unijny komisarz stwierdza, że europejskie rolnictwo nie tylko nie potrzebuje dodatkowych środków finansowych, ale także powinno wdrażać w swoich gospodarstwach jeszcze więcej ograniczeń, wyłączeń i redukcji. To szaleństwo - uważa dyrektor IGR.

Profesor Jerzy Szymona stwierdza, że jeżeli UE chce realizować założenia w kierunku ekologizacji rolnictwa poprzez wzrost gospodarstw ekologicznych i ich powierzchni, to „powinno się zwiększyć w budżecie unijnym nakłady na rolnictwo, w tym na rolnictwo ekologiczne". Dodaje jednak, że poszczególne rozwiązania się nie sprawdzają -jak np. ekoschematy, które miały zachęcić rolników do większej dbałości o środowisko. - Uważam, że ekoschematy nie spełniły swojej roli, przynajmniej w Polsce, ze względu na bardzo wygórowane warunki. Poprzeczka została zawieszona bardzo wysoko - ocenia w rozmowie z nami prof. Jerzy Szymona. Zwraca uwagę, że nie przeznaczono na to dodatkowych środków, ale były to kwoty wyjęte bezpośrednio z budżetu WPR.

Wygaszanie rolnictwa

Eksperci wskazują na poważne zagrożenia, jakie pociąga za sobą realizowanie niektórych założeń polityki klimatycznej.

Niewielu jest w Europie tak jednoznacznych i zdeterminowanych do ograniczania i wygaszania rolnictwa w Europie jak komisarz ds. środowiska Frans Timmermans - uważa Monika Przeorska.

- A to, co obserwujemy obecnie, jest faktycznie walką tych dwóch spojrzeń. Jeżeli Europa chce być bezpieczna żywnościowo, powinna pożegnać się z pomysłami prowadzącymi do ograniczania rolnictwa za wszelką cenę i reagować szybciej na kryzysy. Niestety, Unia sama te kryzysy wywołuje - trudno inaczej odczytywać forsowanie otwarcia granic Polski i 4 innych państw graniczących z Ukrainą na zboża z tego kraju - akcentuje.

Profesor Jerzy Szymona mówi, że program Fransa Timmermansa jest nie do przyjęcia, ponieważ niszczy nie tylko rolnictwo, ale też całą gospodarkę UE. - Założenia, które są realizowane np. w Holandii, właściwie dążą do likwidacji rolnictwa jako takiego - uważa ekspert.

Senator Jerzy Chróścikowski podkreśla, że polityka UE w zakresie rolnictwa zmienia się. Ostatnio widoczne są zmiany w kierunku Zielonego Ładu. Dochodzą do tego ograniczenia wynikające np. z porozumień Światowej Organizacji Handlu (WTO), które nie pozwalają Unii Europejskiej na finansowanie bezpośrednio rolnictwa. - W związku z tym Unia już wprowadza zasadę, że dopłaca rolnikom za tzw. dobra publiczne, i m.in. z nimi liczy się ten Zielony Ład, i to jest ta polityka światowa, która coraz bardziej narzuca różne rozwiązania - precyzuje Jerzy Chróścikowski.

Zauważa, że rolnicy w Europie potrzebują zdecydowanego wsparcia. - Pan komisarz Wojciechowski zapowiada, że w nowej perspektywie finansowej będzie walczył o to, żeby zwiększyć środki dla rolnictwa. Życzę mu sukcesów, żeby to się udało i żeby nikt mu nie przeszkodził -podsumowuje senator Jerzy Chróścikowski.

Zenon Baranowski