Interwencji nie będzie

Nasz Dziennik 2013-08-08

Minister rolnictwa wyklucza wariant skupu interwencyjnego ziarna, bo nie pozwalają na to przepisy unijne

Spadek cen zbóż i rzepaku to przede wszystkim skutek sytuacji na rynkach światowych - uważa Stanisław Kalemba. Szef resortu przyznał, że rolnicy mają prawo do narzekań, bo spadki cen zbóż i rzepaku są duże. Tona pszenicy konsumpcyjnej kosztuje około 650 zł, podczas gdy rok temu była o prawie 300 zł droższa. O ponad 300 zł potaniało żyto - do 400 złotych. Rzepak kosztuje przeciętnie ok. 1,5 tys., a w 2012 r. cena przekroczyła 2 tys. zł za tonę.

Minister ocenia, że rok 2012 był wyjątkowy i sprzyjał wysokim cenom skupu. Przede wszystkim wiele państw dotknęła potężna susza, w tym tak dużych producentów zbóż jak USA, Rosja i Australia. Natomiast w Polsce udało się, mimo zimowych wymarznięć, zebrać duże ilości zboża. W tym roku natomiast warunki pogodowe są korzystniejsze i w związku z tym na rynku światowym zboże jest tańsze. Na Ukrainie tona pszenicy kosztuje około 609 zł, a w Rosji 600 złotych. W Budapeszcie pszenica z dostawą na wrzesień jest wyceniana na 651 złotych. Z kolei w przypadku rzepaku resort zwrócił uwagę na to, że znacznie wzrosła powierzchnia upraw (do 930 tys. ha - to najwięcej w historii), mamy też rekordowo wysokie zbiory - 2,5 min ton.

Zboże do spichrza

Kalemba namawia rolników, by jeśli nie muszą, nie sprzedawali ziarna teraz, bo niedługo zacznie ono drożeć. Świadczą o tym kontrakty terminowe zawierane na zagranicznych giełdach towarowych. Na francuskiej MATIF pszenica z dostaw listopadowych kosztuje 792 zł za tonę, a w Londynie 791 złotych. Minister zwrócił uwagę, że niewielu producentów zawiera przed żniwami kontrakty z firmami skupowymi. Ci, którzy to zrobili, dostają więcej za swoje produkty. - Rzepak poza kontraktagami kosztuje 1,2-1,3 tys. zł, a ten skupowany w ramach umów 1,7-1,8 tys. zł - argumentował Kalemba. Ale kontraktami objętych jest tylko 200 tys. ton rzepaku, gdy przed rokiem było to 500 tys. ton. Wiceminister rolnictwa Tadeusz Nalewajk dodał, że na ceny rzepaku ma też wpływ to,' że spada produkcja estrów dodawanych do biopaliw.

Niestety, wielu właścicieli gospodarstw musi sprzedać zboże nawet po tak niskich cenach, bo nie mają wolnych funduszy, które mogliby teraz przeznaczyć na zakup środków do produkqi rolnej. Pieniądze na ten cel mogą uzyskać tylko od firm kupujących od nich ziarno.

Kalemba rozwiał nadzieje rolników na uruchomienie skupu interwencyjnego. Wyjaśnił, że w przypadku rzepaku UE nigdy takiego mechanizmu nie stosowała, natomiast przy pszenicy taki skup jest możliwy tylko wówczas, gdyby cena spadła do poziomu około 101 euro, czyli 430 zł za tonę.

- Ale wiadomo, że do tego poziomu cena nie spadnie — uważa minister. -Kalemba przyznał, że UE nie zgodziła się na podniesienie ceny interwencyjnej mimo zabiegów Polski, bo Bruksela optuje za jeszcze większą liberalizacją rynku rolnego.

Rosja trzęsie rynkiem

- To jest ogromna porażka negocjacyjna Polski, bo to 101 euro obowiązuje już od wielu lat - nie ma wątpliwości Jerzy Chróścikowski, przewodniczący NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność". - Gdyby cena interwencyjna została podniesiona do 150 euro (ponad 600 zł), to teraz pszenica kosztowałaby przeciętnie w punktach więcej niż 700 złotych. A to już by zapewniało rolnikom przynajmniej zwrot kosztów produkq'i - podkreśla. Szef rolniczej „Solidarności" uważa, że cena interwencyjna powinna stabilizować rynek w całej UE, ale ponieważ jest bardzo niska, nie spełnia swojego zadania. I taka jest też opinia organizaq'i rolniczych z wielu innych państw. Tak więc protesty rolników, jak ten największy w Grudziądzu, w sprawie wprowadzenia skupu interwencyjnego, są skazane na porażkę.

Przewodniczący Chróścikowski obawia się, że rynkiem zbożowym w UE, a więc i w Polsce, będą trzęsły teraz Rosja i Ukraina, które mają duże możliwości eksportowe. A ponieważ koszty produkq'i na Wschodzie są niższe niż w Unii, to dla Moskwy i Kijowa obecna sytuacja nie stanowi problemu ekonomicznego. Te obawy potwierdza minister Kalemba, który przyznał, że Ukraina ma zamiar wyeksportować w tym roku 30 min ton pszenicy, a Rosja 20 min ton. I duża część ziarna trafi do krajów unijnych.

Tymczasem żniwa są już mocno zaawansowane: rolnicy zebrali już większość rzepaku i jęczmienia ozimego, do półmetka zbliżają się żniwa na polach obsianych żytem i pszenżytem, w mniejszym stopniu zaawansowane są zbiory pszenicy. •

Krzysztof Losz