Zignorowane obawy rolników

Nasz Dziennik 2023-07-20

Unia Europejska oraz kraje Mercosur planują sfinalizować ratyfikację umowy o wolnym handlu jeszcze w tym roku.

Z pewnością nie tego oczekiwali rolnicy. W ostatnich dniach w Brukseli odbywał się szczyt Unia Europejska - Wspólnota Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów (CELAC). W tle trwały rozmowy dotyczące szybkiej ratyfikacji umowy o wolnym handlu UE - Mercosnr. Chociaż sytuacja nie jest łatwa i do finalizacji umowy jeszcze daleko, to obie strony zgodziły się co do tego, że jej ratyfikacja musi mieć miejsce jeszcze w tym roku.

Do porozumienia dążą przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Layen oraz hiszpańska prezydencja. Już na samym początku szczytu socjalistyczny premier Hiszpanii Pedro Sanchez mówił, że gorąco wierzy, że to jego kraj domknie tę sprawę jeszcze w tym półroczu.

Umowa między Unią Europejską a Mercosur powstała w 2019 r. Proces jej ratyfikacji ugrzązł w martwym punkcie. Umowę odrzucają szczególnie kraje rolnicze, która staną się ofiarami systemowego sprowadzania żywności z Brazylii, Argentyny, Urugwaju i Paragwaju. Gdyby udało się stworzyć strefę wolnego handlu, liczyłaby ona ponad 700 mln ludzi. Unia Europejska jest dzisiaj drugim co do wielkości partnerem handlowym Mercosur. W 2021 r. odpowiadała za 16,2 proc. jej całkowitego handlu. Na tym polu ustępuje jedynie Chinom. Z kolei Mercosur jest 11. partnerem handlowym UE. W 2021 r. eksport z UE do czterech krajów Mercosur wyniósł 45 mld euro, podczas gdy eksport Mercosur do UE - 43 mld euro. - Środowisko rolnicze całej Europy konsekwentnie przeciwstawia się ratyfikacji tej umowy. Stworzenie strefy wolnego handlu doprowadzi do otwarcia naszych tynków na żywność latynoską. To zagrożenie nie tylko dla kondycji ekonomicznej naszych gospodarstw, ale też bezpieczeństwa konsumentów – mówi „Naszemu Dziennikowi” Edward Kosmal, wiceprzewodniczący NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność".

Straci wieś

Statystyki pokazują że obawy rolników są uzasadnione. - Europa importuje z Ameryki Południowej głównie produkty rolne -roślinne i zwierzęce. W drugą stronę płynie ciężki przemysł, chemia itd. Jeżeli ktoś straci na tej umowie, to będzie to nasze rolnictwo - ostrzega w rozmowie z „Naszym Dziennikiem” Jerzy Chróścikowski, wiceprzewodniczący senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

W 2021 r. Europa kupowała od krajów Mercosur produkty mineralne - 22,3 proc. całkowitego eksportu, produkty roślinne, w tym soję i kawę -20,7 proc., a także artykuły spożywcze, napoje i tytoń - 19,1 proc. Z kolei na drugą półkulę płynęły: maszyny i urządzenia -27,8 proc. całkowitego eksportu, chemikalia i produkty farmaceutyczne - 26,3 proc., oraz sprzęt transportowy -10,5 proc.

Stworzyła się obecnie sytuacja, w której obie strony zaczynają licytować. Europa domaga się stosownych deklaracji dotyczących ochrony Amazonii i tamtejszej ludności rdzennej. Organizacje tzw. pseudoekologów wywierają presję na rządy krajów UE, aby nie pozwoliły na dalsze wylesianie Amazonii, gdyż - w ich opinii - przyśpieszy to tzw. katastrofę klimatyczną. Przesiąknięte zielonym marksizmem społeczeństwa domagają się więc stosownych gwarancji od swoich przywódców.

Prezydent Brazylii Lula da Silva, który przed kilkoma dniami objął przewodnictwo w Mercosur, nie chce się zgodzić na dodanie jakichkolwiek załączników do umowy dotyczących spraw środowiskowych. To jednak gra z jego strony, gdyż - co nie jest tajemnicą przygotowuje listę żądań, które miałyby być dodane do już zawartego porozumienia. Przed szczytem UE - CELAC zarówno Ursula von der Leyen, jak i wysoki przedstawiciel Unii ds. zagranicznych Josep Borrell deklarowali, że liczą na jasną deklarację wszystkich stron, iż umowa zostanie ratyfikowana jeszcze w tym roku. - Nie spodziewam się wielkiego przełomu, ale oczekuję wyrażenia woli dalszej ciężkiej pracy nad tym, aby osiągnąć porozumienie przed końcem roku - wskazywał Borrell. Po zakończeniu szczytu optymizmu nie kryła przewodnicząca KE. Wyraziła przekonanie, że do końca tego roku uda się sfinalizować umowę.

Zablokować umowę

Jednak w Europie utworzyła się silna grupa państw, która ma wiele wątpliwości co do zapisów umowy. Francja i Holandia odrzucają ją ze względu na groźbę niszczenia naturalnego środowiska Ameryki Południowej. Z kolei Irlandia - jako kraj rolniczy - dostrzega groźbę zniszczenia własnych hodowli zwierząt. Umowę wetuje też Austria. A to dlatego, że rządząca tym krajem Austriacka Partia Ludowa (ÓVP) kanclerza Karla Nehammera jest politycznie powiązana z austriackim związkiem rolników. Co więcej, jest on uważany za najsilniejsze ogniwo rządzącej ÓVP Zadeklarowanym przeciwnikiem umowy UE - Mercosur jest Norbert Totschnig, działacz związku i od 2022 minister rolnictwa. - Nasze stanowisko jest niezmienione - powiedział przed szczytem kanclerz Austrii.

Europejski przemysł nie może się zgodzić na to, że tak mały kraj jak Austria będzie blokował umowę i pozbawi go olbrzymich zysków pochodzących z eksportu towarów. W ostatnich dniach wzrosła presja na Nehammera, aby wbrew rolnikom i dużej części swojej partii zgodził się na ratyfikację umowy.

Zmobilizowano także środowiska gospodarcze związane z ÓVP, aby przekonać go do zmian. Jednak Totschnig broni się decyzją austriackiego parlamentu z 2019 r., który przeciwstawił się ratyfikacji umowy i w głosowaniu ją odrzucił.

Edward Kosmal nie jest zaskoczony tym, że europejski przemysł lobbuje za ratyfikacją umowy. - Dzieje się to, przed czym ostrzegaliśmy. Ta umowa została tak skonstruowana, aby zarobili na tym producenci samochodów, maszyn, chemii czy leków. Jeżeli ktoś zarobi, to ktoś musi stracić, i straci rolnictwo -stwierdza wiceprzewodniczący NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność". Jak dodaje, prace nad umową powinny zostać prześwietlone przez odpowiednie służby. - Lobbyści w UE bardzo dużo mogą. A ta umowa została tak napisana, że miliardy euro popłyną do niewielkiej grupy przedsiębiorców. Jeżeli UE chce być organizacją przejrzystą to musi ujawnić mechanizmy, które stały za jej zawarciem. To byłaby wyjątkowo interesująca wiedza - zauważa Edward Kosmal.

Blokującym jest dzisiaj także Paryż. Tamtejsi rolnicy raz po raz apelują do prezydenta Emmanuela Macrona o blokowanie umowy. Wyliczają, że dla ich sektora skończy się ona katastrofą. W przypadku Francji lobbing przemysłu może okazać się za słaby. Dlatego zadanie przekonania Paryża do podjęcia negocjacji z Mercosur wzięli na siebie Niemcy. Nasi zachodni sąsiedzi należą do entuzjastów tej ponadkontynentahiej współpracy. A to dlatego, że będą jej największymi beneficjentami.

Rafał Stefaniuk