Doradztwo rolnicze - nowe wyzwania

CDR Brwinów 2007-06-05

W dniach 23 – 24 maja br. w Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie odbyło się spotkanie przedstawicieli Rad Społecznych Doradztwa Rolniczego działających przy CDR i Wojewódzkich Ośrodkach Doradztwa Rolniczego z przedstawicielami władz Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wojewodów, dyrektorów WODR oraz instytucji zajmujących się rozwojem polskiej wsi: Senackiej Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencji Rynku Rolnego, Agencji Nieruchomości Rolnych, Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA, Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG-PIB) w Puławach i Małopolskiej Agencji Doradczo Edukacyjnej. Przewodnim tematem wystąpień i dyskusji była „Rola doradztwa rolniczego w nowym okresie programowania 2007 – 2013”.

Nasze zadania

Uczestnicy spotkania mieli okazję zapoznać się bliżej z najważniejszymi zadaniami Centrum Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Brwinowie, przedstawionymi przez Hannę Fadecką-Galicz, Dyrektora CDR.

Należy do nich akcja informacyjna na temat Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013. Na przełomie 2006 i 2007 zorganizowano szkolenia w 314 powiatach wspólnie ze wszystkimi ODR-ami. W pierwszym – jesiennym etapie wzięło udział ponad 32000 uczestników, w drugim - wiosennym - ponad 31000.

Istotnym zadaniem jest informowanie o zasadzie wzajemnej zgodności (cross-compliance), czyli wymogach, które powinni spełniać beneficjenci płatności bezpośrednich. We współpracy z departamentami branżowymi Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa opracowano i wydano przewodnik dla doradców „Minimalne wymagania wzajemnej zgodności (cross-compliance) dla gospodarstw rolnych objętych systemem płatności bezpośrednich oraz płatnościami w ramach zrównoważonego gospodarowania na gruntach rolnych i leśnych”, a także przygotowano materiały szkoleniowe dla rolników dotyczące tej tematyki.

W trakcie realizacji znajduje się projekt „Szkolenie doradców i nauczycieli w zakresie minimalnych wymagań wzajemnej zgodności w gospodarstwach rolnych obowiązujących dla osi II PROW 2007-13”. Zaplanowano 36 pięciodniowych stacjonarnych szkoleń dla 1260 doradców, szkolenie e-learningowe dla 640 doradców, opracowanie i przekazanie podręcznika oraz CD z jednolitymi prezentacjami.

Prowadzony jest system informacji i baz danych na potrzeby doradztwa rolniczego, m.in:

Krajowy System Informacji Doradczej (HELPDESK), strona www.cdr.gov.pl, baza przetwórców ekologicznych , baza gospodarstw ekologicznych , baza gospodarstw eko-agroturystycznych , baza szkoleń, baza wydawnictw INFROL, baza aktów prawnych, adresarze, lista doradców rolnośrodowiskowych, informator o zawodach sektora rolno-żywnościowego, informator o szkołach i placówkach oświatowych, pakiety edukacyjne, programy i aplikacje.

Do ważniejszych zadań, które zostaną zrealizowane w najbliższych miesiącach należą szkolenia uzupełniające kwalifikacje zawodowe dla wszystkich doradców rolnośrodowiskowych przeznaczone dla 1500 osób (30 szkoleń praktycznych w terenie, 30 szkoleń stacjonarnych, kurs e-learningowy).

Nowym projektem, z którego efektów wkrótce można będzie korzystać jest INTERREG e-Farmer (więcej na www.cdr.gov.pl w zakładce „Projekty”).

Przed nami trudny rok

Pan Jan Krzysztof Ardanowski, podsekretarz stanu w MRiRW omówił m.in. problemy związane z produkcją roślin energetycznych, a w szczególności trudną sytuację producentów rzepaku. Podkreślił jednak, że najtrudniejszy będzie dla rolników obecny rok, bowiem dopiero od 2008 r. wejdzie w życie obowiązek dodawania biokomponentów do wszystkich paliw, jakie trafią na rynek, co zapewni producentom rzepaku zbyt ziarna.

W tym roku rolnicy obsiali rzepakiem ok. 700 tys. hektarów. W przetrwaniu obecnego roku mają pomóc producentom dopłaty w wysokości 45 euro do każdego hektara rzepaku ze środków unijnych oraz dodatkowe 176 zł dopłat do hektara rzepaku finansowanych ze środków krajowych.

Pan Senator Jerzy Chróścikowski, Przewodniczący Senackiej Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska podkreślił, że wiele form wsparcia uzyskiwanych jest dzięki zaangażowaniu naszych przedstawicieli w pracach parlamentu unijnego i walki o naszych rolników. Takim przykładem jest właśnie dopłata 45 euro, o której jeszcze nieco ponad rok temu Unia Europejska nie chciała słyszeć. Dodał, że w Unii trzeba o wszystko nie prosić, ale wręcz walczyć, stąd tak ważna jest nasza silna reprezentacja w Brukseli. Równie ważne, jak wszelkie formy finansowego wsparcia do konkretnych upraw i działań, jest wydłużanie okresów przejściowych, które dają nam czas na skuteczne dostosowanie się do unijnego prawa i unijnych wymagań – m.in. tak ważnych, jak „minimalne wymagania wzajemnej zgodności” (cross-compliance). Dostosowanie naszego ustawodawstwa do prawa unijnego jest w ostatnim okresie jednym z działań, którym nasi parlamentarzyści poświęcają najwięcej uwagi.

Bardzo silne poparcie unijne dla rozwoju wszelkich źródeł energii odnawialnej podkreślił również Pan Ryszard Pazura, Dyrektor Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA, który uczestniczył w ubiegłym miesiącu w spotkaniu przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej w Berlinie. Poświęcone ono było głównie dwóm tematom: Programowi Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz biopaliw i innych możliwości ekologicznego wytwarzania energii. Przypomniał również, że w przyszłym roku obowiązywać nas będzie cel wskaźnikowy związany z koniecznością wprowadzenia do obrotu określonej produkcji biopaliw, z czego bezwzględnie musimy się wywiązać.

Temat wsparcia finansowego w sektorze roślin energetycznych został również poruszony w wystąpieniu Pana Marcina Wrońskiego, Zastępcy Prezesa Agencji Rynku Rolnego, który omówił także aktualną sytuację na rynku podstawowych produktów rolniczych.

Nowe wyzwania dla doradztwa

Pan Minister Ardanowski, omawiając aktualne problemy gospodarcze w kraju, a w szczególności sytuację polskiego rolnictwa podkreślił, że dzisiejsza wieś nie może się obyć bez dobrze zorganizowanego i fachowego rolniczego doradztwa publicznego. Istnieje zatem konieczność dalszego rozwoju struktur organizacyjnych i podnoszenia kwalifikacji doradców.

O rosnącej roli doradztwa rolniczego mówił także Pan Dyrektor Ryszard Pazura. Przykładem jest m.in. współpraca między CDR i Fundacją FAPA. Podkreślając konieczność współdziałania obu instytucji w celu stworzenia sieci rozwoju obszarów wiejskich, zwrócił uwagę na fakt, że już dzisiaj wiele te instytucje łączy. Można bowiem wyróżnić 3 cechy, jakie posiada Fundacja, a które przypisać można także instytucjom doradczym:

- specjalizowanie się w tzw. projektach miękkich – nakierowanych na człowieka i poprawę jego wiedzy i umiejętności,

- dbanie o obiektywność i niezależność - analizy mają być na wysokim poziomie i obiektywne, a źródła z których czerpane są informacje muszą być weryfikowalne,

- usługi dla beneficjentów realizowane są nieodpłatnie.

Rola doradztwa rolniczego widoczna była również w wystąpieniu Pana Franciszka Kadzika, Dyrektora Departamentu Obsługi Środków Towarzyszących Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, który przedstawił zakres i formy pomocy krajowej realizowane przez ARiMR, podsumował efekty realizacji wsparcia w ramach pomocy technicznej PROW 2004-2006 oraz omówił przebieg składania wniosków o dopłaty bezpośrednie w bieżącym roku. We wszystkich tego typu działaniach doradcy rolniczy są głównymi fachowcami, do których beneficjenci zwracają się o pomoc.

Pan prof. Seweryn Kukuła, Dyrektor IUNG-BIP w Puławach podkreślił, że zarówno instytuty badawcze, jak i instytucje doradcze nie powinny zapominać o konieczności codziennej współpracy, bowiem ich działania w wielu punktach wzajemnie się uzupełniają, a jedna strona służy drugiej. Pewnym problemem jednostek badawczych jest fakt, że są one finansowane są przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a nadzorowani przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, co sprawia, że muszą realizować potrzeby obu ministerstw. Mimo to instytuty starają się wychodzić naprzeciw potrzebom polskiego rolnictwa. Jednym z ważniejszych zadań IUNG-u w ostatnich czasach stało się również wspieranie instytucji rządowych np. w negocjacjach na forum unijnym (m.in. ich badania wykorzystano w negocjowaniu dotyczącym Obszarów o Niekorzystnych Warunkach Gospodarowania). Obecnie przygotowują również „monitoring suszy”, który będzie wykorzystywany przez firmy ubezpieczające uprawy. Za swoją sztandarową działalność instytut uważa też badania na rzecz rolnictwa ekologicznego.

Jednym z ważniejszych zadań, w jakim Centrum Doradztwa Rolniczego bierze obecnie aktywny udział, jest wdrażanie w WODRach systemu zarządzania jakością wg normy ISO 9001-2001. Z celem i zasadami jego wprowadzania w życie zapoznał uczestników spotkania Pan Jarosław Kmieć z Małopolskiej Agencji Doradczo Edukacyjnej.

Wśród interesujących zebranych tematów znalazły się również dopłaty do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, które omówiła Pani Aleksandra Szelągowska, Dyrektor Departamentu Finansów w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Pan prof. Bogdan Klepacki, Przewodniczący Rady Społecznej Doradztwa Rolniczego działającej przy Centrum Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Brwinowie mówiąc o roli rad społecznych podkreślił konieczność wzmocnienia ich współpracy z instytucjami doradczymi tak, aby mogły one skuteczniej wspierać system doradczy w realizacji zadań, o których była mowa w trakcie spotkania i tych, które jeszcze stoją przed doradztwem.