W Senacie o wodzie dla wsi

Gazeta Sołecka 2010-01-01

Przegląd zagadnień stojących przed gospodarką wodną na wsi i w rolnictwie oraz ocena dotychczasowych zadań związanych z możliwościami rozwoju i finansowania inwestycji wodno-ściekowych z Programu Operacyjnego "Infrastruktura i Środowisko" i Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich były tematem konferencji zorganizowanej przez Senacką Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Do Senatu przybyli przedstawiciele resortów: rolnictwa, środowiska, rozwoju regionalnego i infrastruktury, wojewódzkich funduszy ochrony środowiska, samorządów terytorialnych, związków i organizacji rolniczych oraz innych instytucji działających na rzecz infrastruktury wiejskiej.

Przewodniczący Komisji, senator Jerzy Chróścikowski podkreślił, że bez odpowiedniego rozwoju gospodarki wodnej na wsi nie może być mowy o właściwym rozwoju gospodarczym i cywilizacyjnym kraju, Gospodarka wodna musi być rozwijana w umiejętny sposób poprzez inwestycje w urządzenia i systemy oszczędnego wykorzystania wody, nie tylko bezpośrednio związanych z rolnictwem. Przypomniał, że dla potrzeb sektora rolno-spożywczego i produkcji żywności w Polsce zużywa się aż 57 proc. krajowych zasobów wód słodkich, gdy w Europie 45 proc. Stan gospodarki wodnej na terenach wiejskich, które zajmują 80 proc. powierzchni kraju, wymaga pilnej poprawy z powodu wieloletnich zaniedbań. Senator Piotr Głowski, wiceprzewodniczący Komisji, powiedział, że bez poprawy infrastruktury wodno-kanalizacyjnej na wsi trudno będzie rozwijać agroturystykę czy korzystać z odnawialnych źródeł energii, a inwestycje w takie przedsięwzięcia sprzyjają poprawie dochodów rodzin rolniczych. Zwrócił uwagę na nie najlepsze funkcjonowanie niektórych spółek wodnych i ich nie zawsze właściwe relacje z rolnikami, a także na kwestie finansowe związane z działalnością tych spółek.

Wiceminister rolnictwa Tadeusz Nalewajk poinformował, że obecnie w jego resorcie nie prowadzi się prac nad zasadniczymi zmianami przepisów z zakresu melioracji wodnych. Natomiast nowelizowane są niektóre przepisy, np. związane z umożliwieniem usuwania drzew i krzewów przeszkadzających w utrzymaniu urządzeń melioracji wodnych, dostosowaniem okresu ważności pozwolenia wodno-prawnego do okresu ważności pozwolenia na budowę, przywrócenia możliwości egzekucji składek i świadczeń niezbędnych do wykonywania statutowych zadań spółki, zmiany przepisów w zakresie możliwości udzielania pomocy spółkom wodnym przez jednostki samorządu terytorialnego, wyłączenia spod ochrony bobrów na terenie budowli hydrotechnicznych. Zdaniem resortu rolnictwa, powinny być uproszczone procedury pozyskiwania gruntów pod inwestycje melioracyjne.

Sporo miejsca poświęcono perspektywom rozwoju infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej na obszarach wiejskich. Poza oczywistym stwierdzeniem, że jej dostępność jest wciąż utrudniona dla mieszkańców wsi, przypomniano, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty wiejskiej w zaopatrzenie w czystą i zdrową wodę, należy do zadań własnych gminy. W PROW 2007-2014 w działaniu "Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej" przewidziano pomoc inwestycyjną na realizację takich projektów, jak zaopatrzenie w wodę, systemy odprowadzania i oczyszczania ścieków, w tym kanalizacji sieciowej i zagrodowej dla miejscowości należących do gmin wiejskich lub miejsko-wiejskich z wyłączeniem miast powyżej 5 tys. mieszkańców. Także we wszystkich 16 Regionalnych Programach Operacyjnych istnieje możliwość dofinansowania przedsięwzięć związanych z gospodarką wodno-ściekową, infrastrukturą poprawiającą jakość wody, regulacją stosunków wodnych. Do największych beneficjentów RPO na koniec 2009 r. należy województwo podkarpackie, w którym podpisano 75 umów o dofinansowanie inwestycji wodociągowych i kanalizacji na łączną kwotę 358 mln zł. W debacie podkreślono, że istotne jest, aby każdy region w Polsce traktować indywidualnie i dostosować inwestycje wodno-kanalizacyjne do lokalnych potrzeb oraz uwarunkowań. Nie wszędzie można prowadzić infrastrukturę sieciową, tak ze względów technicznych (np. ukształtowanie terenu), jak ekonomicznych (rozproszona zabudowa).

Dyskusja w Senacie dotyczyła również kwestii utrzymania wód. Wskazano, że bardzo ekspansywne w ostatnich latach korzystanie z wód publicznych przyczynia się do ich degradacji. Przykładem jest turystyka kajakowa i żeglarstwo oraz związane z nimi problemy odbioru odpadów od jednostek pływających, grodzenie nieruchomości przyległych do powierzchniowych wód publicznych, ciągły spór między wędkarzami i kajakarzami na rzekach i kanałach (ciekach raczej wąskich), o zasady korzystania z tych akwenów. Natomiast ekologiczne organizacje pozarządowe domagają się przywrócenia polskim rzekom i jeziorom ich naturalnego charakteru. Sprzeczność tych interesów znacznie utrudnia administratorom wód utrzymanie ich prawidłowego stanu.

Tekst i zdjęcie: Grażyna Szady