Pszenica na giełdzie

Nasz Dziennik 2019-10-05

Giełda Papierów Wartościowych otwiera się na rolników. Czy to pozwoli na większy zysk ze sprzedaży zboża?

Giełda Rolna - Platforma Żywnościowa na Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW) w Warszawie to na polskim rynku nowatorskie rozwiązanie. Dzięki sprzedaży płodów rolnych tą drogą nastąpi ograniczenie ryzyka związanego ze zmianami cen czy niedotrzymaniem terminów zapłaty za towar. W konsekwencji tak uregulowany rynek miałby doprowadzić do większej przewidywalności uzyskiwanych przez producentów rolnych przychodów. - Grupa obracająca zbożem już od stycznia 2020 r. zyska dodatkowe narzędzie w postaci Giełdy Towarowej, która zostanie uruchomiona na warszawskiej GPW. Będzie obracała pszenicą już z tegorocznych zbiorów, zarówno konsumpcyjną, jak i paszową. W kolejnych latach obracać będzie także innymi dużymi partiami różnych gatunków roślin - zapowiedział w rozmowie z „Naszym Dziennikiem" Jan Krzysztof Ardanowski, minister rolnictwa i rozwoju wsi.

Wiceprzewodniczący NSZZ „Solidarność" Rolników Indywidualnych, senator Jerzy Chróścikowski w rozmowie z nami zaznacza, że giełda będzie miała znaczenie również dla tych rolników, którzy nie będą sprzedawać na niej swoich towarów. Da im możliwość po równania ceny giełdowej z tą uzyskaną w kontraktach na sprzedaż swoich płodów rolnych. - Przez giełdę, na której będzie można handlować zbożem, rzepakiem czy też jeszcze innymi towarami, chcemy pokazać, jak kształtują się ceny w Polsce. Rolnicy oczekują, aby była co do tego jasna sytuacja. Obecnie np. na Za- mojszczyźnie te ceny mamy niższe, a na północy kraju wyższe. Notowania na giełdzie pozwolą na uporządkowanie cen w kontraktach -wskazuje nasz rozmówca.

W minionym tygodniu Giełda Papierów Wartościowych podpisała memorandum dotyczące współpracy z Elewarrem. - Jego przedmiotem jest stworzenie systemu magazynów autoryzowanych do przechowywania zbóż, będących przedmiotem obrotu na giełdowym rynku rolnym na bazie magazynów zbożowych należących do Elewami oraz spółek zależnych. Współpraca stron dotyczy także konsultacji propozycji regulacji dotyczących funkcjonowania giełdowego rynku towarów rolno- -spożywczych oraz wymiany doświadczeń i wiedzy eksperckiej w zakresie działania magazynów zbożowych, przechowywania zbóż oraz dalszej działalności obrotu towarami rolno-spożywczymi - informuje nas GPW.

Nie wszystko na sprzedaż

Rafał Mładanowicz, prezes Krajowej Federacji Producentów Zbóż, uczestniczący w pracach grupy roboczej na GPW, przygotowującej utworzenie rynku towarowego, podkreśla, że z punktu widzenia producenta zbóż warto spróbować taką giełdę uruchomić. Jednak w jego ocenie dyskusyjne jest, jak ją zorganizować, by faktycznie spełniała swoją rolę. Mładanowicz podkreśla, że przedmiotem obrotu na takiej giełdzie byłby towar, który można wystandardować choćby co do jakości. Z tego powodu nie będzie można handlować wszystkim. -Trudno też liczyć, by na giełdzie handlowano np. warzywami czy owocami albo innymi towarami w ilościach bliskich detalicznym - zaznacza.

Na razie na giełdę trafi pszenica. - Nie przewiduje się w ogóle, żeby przedmiotem obrotu były warzywa i owoce. Jako członkowie grupy roboczej pracującej na GPW dyskutujemy także nad możliwością sprzedaży półtusz wieprzowych i w przyszłości innych gatunków zbóż - mówi Mładanowicz. Nasz rozmówca zwraca uwagę, że na giełdzie będą realizowane transakcje bieżące, a nie tzw. futures - umożliwiające np. sprzedaż dopiero przyszłych plonów. - Na razie tego typu transakcji ten system nie przewiduje. Także my, rolnicy, nie jesteśmy przekonani, że byłby to dobry system, bo oznaczałby dopuszczenie do dużego udziału w obrocie rynków spekulacyjnych. A nie o to nam chodzi - dodaje prezes Krajowej Federacji Producentów Zbóż.

Gwarancja zapłaty

Tadeusz Szymańczak z Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych uważa, że tego typu rynek dałby gwarancję otrzymania zapłaty za sprzedawany przez giełdę towar. Jak zaznacza w rozmowie z „Naszym Dziennikiem", nieuczciwość kontrahentów jest bowiem dużym problemem producentów rolnych. - Obawiam się jednak, że dodatkowe obciążenia dla producentów za to, że sprzedają przez giełdę, a skutkujące obniżeniem kwoty otrzymywanej za zboże, mogą powodować, że nie będą oni chętnie przez giełdę sprzedawać. Różnica 10-15 złotych na tonie jest dla rolników istotna - mówi Szymańczak. Nasz rozmówca tłumaczy, że zadaniem dla strony rządowej jest stworzenie systemu, który pozwalałby na skuteczną egzekucję zapłaty za sprzedany towar.

Porty dla zbóż

Platforma Żywnościowa na GPW to nie jedyny pomysł na poprawę sytuacji producentów zbóż. Wkrótce mają powstać państwowe porty przystosowane do załadunku zbóż. - Polska jest znaczącym eksporterem ziarna zbóż, w tym pszenicy, na rynki krajów Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. Biorąc pod uwagę krajowy potencjał produkcyjny, możliwości eksportowe, jak również zgłaszany przez uczestników rynku niedostateczny rozwój infrastruktury technicznej w portach przy eksporcie zboża, ważna jest dalsza rozbudowa zaplecza logistyczno-magazynowego na potrzeby eksportu zbóż - wyjaśnia nam ministerstwo rolnictwa. Inwestycje związane z powstaniem państwowych terminali zbożowych poprawią wydajność już istniejącej infrastruktury spedycyjno-magazynowej i umożliwią uczestnikom rynku nie tylko sprawny eksport na rynki światowe, ale również zwiększenie eksportu.

Terminale przeładunkowe miałyby zostać zbudowane w Świnoujściu i Gdyni. - 27 września br. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) podpisał z firmą Bunge Polska list intencyjny w sprawie pozyskania rolnego terminalu przeładunkowego nad Bałtykiem, zgodnie z którym KOWR zamierza zakupić terminal zbożowy w porcie morskim w Świnoujściu - słyszymy w resorcie.

Dotychczas zboża przeładowywano w małych prywatnych portach, co też wiązało się z dużymi kosztami dla ich sprzedawców. W całym łańcuchu występowało bowiem wielu pośredników użyczających swojej infrastruktury i każdy chciał zarobić. Rafał Mładanowicz podkreśla, że powstanie portów, przez które będzie można eksportować zboże, od lat jest wyczekiwane przez producentów. Wątpliwości jednak budzi lokalizacja takiego portu w Świnoujściu. - Biorąc pod uwagę konieczność transportu zboża, jego koszty to znaczące obciążenie, np. z Polski południowo-wschodniej jest zbyt daleko, by było to opłacalne. W jego ocenie, najbardziej rozsądna lokalizacja to Trójmiasto. - A w przypadku przekopu Mierzei Wiślanej - port w Elblągu - podsumowuje.

Artur Kowalski