A cukier i tak nie staniał

Nasz Dziennik 2009-03-05

W ocenie senatorów z komisji rolnictwa, poprzedni zarząd Krajowej Spółki Cukrowej popełnił szereg błędów przy realizacji unijnego programu reformy sektora cukrowniczego

Od 2004 roku, czyli wejścia Polski do Unii Europejskiej, ceny skupu buraków cukrowych spadły o ponad 60 proc, ale ceny cukru są niższe raptem o kilka procent. To najlepszy dowód na fiasko unijnej reformy rynku cukru, który Bruksela z uporem maniaka wdraża od kilku lat. A Polska, czwarty producent cukru w UE, jest zmuszona ten produkt importować (200 tys. ton rocznie), bo musieliśmy zamknąć własne cukrownie i zlikwidować ponad połowę plantacji buraków cukrowych.

O kondycji sektora cukrowniczego dyskutowano podczas posiedzenia senackiej komisji rolnictwa, przy okazji spotkania senatorów z nowym zarządem Krajowej Spółki Cukrowej. Jak już pisaliśmy, Polska z powodu spadającej powierzchni upraw, a przez to i zbiorów buraków nie wykorzystuje w pełni nawet krajowej kwoty cukrowej. Co więcej, za każdą niewykorzystaną tonę musimy zapłacić 127 euro. Senator Jerzy Chróścikowski (PiS), przewodniczący senackiej komisji rolnictwa, powiedział, że błędem poprzedniego zarządu KSC była rezygnacja z przeniesienia części produkcji ponad limit z sezonu 2006/2007 na następny. Zamiast tego spółka część cukru sprzedała nie jako kwotowy, ale przemysłowy, a ten jest dużo tańszy. Chodzi jednak nie tylko o straty finansowe KSC. Przeniesienia kwoty na kolejny rok spodziewali się rolnicy i dlatego ograniczyli uprawy buraków. W efekcie powstał duży niedobór cukru. - To była niegospodarność poprzedniego zarządu - podkreśla przewodniczący komisji rolnictwa.

To jednak tylko wierzchołek góry lodowej, bo zdaniem naszych rolników żaden z celów stawianych przez UE nie został osiągnięty. Komisja Europejska obiecywała przede wszystkim, że na reformie unijnej skorzystają głównie konsumenci, którzy będą kupować tańszy cukier. - Gdy ruszyła reforma w 2004 roku, to obiecywano, że kilogram cukru będzie kosztować w polskich sklepach tylko 2 złote. Wówczas cena wynosiła prawie 4 złote. Teraz zaś kilogram cukru kosztuje około 3,5 zł - wylicza Janusz Walczak z rolniczej "Solidarności". Tak więc podstawowy cel reformy nie został osiągnięty i małe są szansę na to, aby tak się stato. Jak bowiem inaczej oceniać sytuację, gdy jeszcze pięć lat temu za tonę buraków płacono rolnikom ponad 240 zł, a teraz jest to tylko ponad 100 złotych. Jest to zaś podstawowy koszt produkcji cukru. Ponadto pięć lat temu działało więcej cukrowni (likwidacja objęła ponad połowę zakładów), a przez to, że wzrosła średnia wielkość przerobu buraków przypadających na jedną cukrownię, obniżyły się koszty. Były więc warunki do tego, aby cukier byt w sklepach tańszy. Dlaczego tak się nie stało? Po prostu w Polsce i Europie brakuje tego produktu. - Miał być import cukru trzcinowego z Ameryki Południowej, ale ten mechanizm nie zadziałał - ocenia Janusz Walczak. -Cukier stamtąd nie jest wcale tani, gdyż ogromne ilości trzciny są uprawiane nie z myślą o produkcji syropu cukrowego, ale z przeznaczeniem na bioetanol. W końcu Brazylia to kraj, w którym biopaliwa na bazie alkoholu są od lat stosowane w motoryzacji -dodaje.

Przyszłość plantacji buraków cukrowych nie rysuje się najlepiej. Dawno minęły czasy, gdy powierzchnia tych upraw sięgała 400 tys. hektarów - teraz jest mniejsza o ponad połowę. W dodatku zagraniczne koncerny (pierwszy jest niemiecki Sud Zucker) chciałyby część limitu, którego nie wykorzystały w Polsce, przenieść do swoich krajów. Byłaby to dla nas niepowetowana strata, bo raz wyprowadzona kwota już by do Polski nie wróciła.

Krzysztof Losz