STRATEGIA DLA SADOWNIKÓW

NASZ DZIENNIK 2023-09-26

Rosnące koszty energii i pracy, a przy tym też brak pracowników sezonowych czy nowe regulacje unijne związane z Zielonym Ładem to jedne z największych wyzwań, jakie stoją przed polskimi producentami jabłek.

Wzrost kosztów produkcji to podstawowa kwestia, z którą przychodzi się mierzyć także polskim producentom jabłek. Z produkcją sięgającą blisko 4-5 mln ton jabłek rocznie Polska jest liderem w Europie. Na wyzwania stojące przed branżą uwagę zwraca raport Unii Owocowej „Strategia Jabłkowa. Perspektywa 2030". W raporcie zaznaczono, że producenci owoców muszą mierzyć się ze wzrostem cen gazu i prądu - o ponad 100 proc., nawozów o 80 proc., kosztów magazynowania o 50 proc. oraz kosztów środków produkcji, w tym maszyn i urządzeń oraz opakowań o ok. 40 proc. W tym czasie koszty pracy wzrosły również o blisko 15 proc. i zaczyna powoli brakować pracowników sezonowych - niezbędnych, aby zebrać wszystkie plony.

Do tego unijna polityka środowiskowa zmierza do ograniczenia stosowania dotychczasowych środków ochrony na rzecz nowych, które są droższe. - Są to realne wyzwania, które już stoją przed sadownikami i producentami jabłek -wskazuje w rozmowie z „Naszym Dziennikiem" Witold Boguta, prezes Krajowego Związku Grup Producentów Owoców i Warzyw. Zwraca uwagę, że jednym z kluczowych kosztów na poziomie gospodarstwa jest energia, która przede wszystkim wykorzystywana jest na potrzeby zapewnienia odpowiednich warunków przechowywania jabłek czy zabezpieczenia procesu przygotowywania jabłek do sprzedaży. - Koszty energii generalnie wzrosły niezależnie od działali osłonowych wprowadzonych przez rząd. Do tego trzeba dodać brak pracowników i rosnące koszty pracy w wyniku wzrostu płacy minimalnej i stawki godzinowej. Pracownikom należy też zabezpieczyć warunki mieszkaniowe, co także jest kosztem nie spadającym, lecz rosnącym. Do góry idą także koszty paliw czy nawozów -wylicza. Z drugiej strony-jak zwraca uwagę - jest silna presja kupujących na utrzymanie dotychczasowych cen, i to jak najniższych. - Ze względu na tę sytuację powstała ta strategia. Chcemy zwrócić uwagę na największe wyzwania stojące przed nami, przedyskutować to, co należy zrobić, aby móc produkować z zyskiem w tych zmieniających się warunkach rynkowych - zaznacza prezes Witold Boguta.

Duża presja cenowa

W raporcie Unii Owocowej podano m.in., że dużą presję cenową na producentów wywierają przede wszystkim sieci handlowe, które dyktują poziomy cen. „Przy nadwyżce podaży nad popytem ceny nie odzwierciedlają dynamicznego wzrostu kosztów produkcji. Dla przykładu koszty producentów jabłek wzrosły z 51 euro za 100 kg w 2021 roku do 61 euro za 100 kg w sezonie 2022/2023, podczas gdy ceny sprzedaży spadły z 63,97 euro za 100 kg do 41,57 euro za 100 kg na giełdach w Niemczech" - zaznaczono. Istotny w tym kontekście jest również wzrost konkurencji w eksporcie ze strony nowych graczy, takich jak Iran. Uncja i Serbia. Do tego dochodzi również rosnąca konkurencja dla jabłek ze strony owoców egzotycznych. „Jabłka tracą na znaczeniu również na rzecz np. owoców jagodowych, takich jak borówki, maliny i jeżyny, których produkcja i marżowość są wyższe z punktu widzenia producenta, jak i sieci sprzedaży" - czytamy.

Jedną z szans dla polskich producentów jabłek są rynki eksportowe. Już obecnie polskie jabłka trafiają do odległych krajów. Według danych Ministerstwa Finansów za 2022 rok największym naszym rynkiem eksportowym dla jabłek jest Egipt, gdzie sprzedaliśmy w 2022 roku ponad 104 tys. ton, przed Kazachstanem i Indiami. Witold Boguta zaznacza,, że już obecnie wiele zagranicznych rynków jest otwartych na polskie jabłka, jednak kwestią pozostaje, że producenci decydujący się zwiększyć produkcję na eksport, muszą podjąć decyzję o przestawieniu się na produkcję tych odmian, które są przez importerów najbardziej pożądane, a są inne od odmian produkowanych na nasz rynek, czy z przeznaczeniem do dalszej, przemysłowej przeróbki jabłek.

Jerzy Chróścikowski, przewodniczący senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w rozmowie z nami zauważa, że rząd - za pośrednictwem zarówno swoich agencji, jak i placówek konsularnych - prowadzi szerokie kampanie promujące i popularyzujące polskie jabłka na świecie. - Nie zawsze jesteśmy w stanie wygrywać tę konkurencję w skali świata. Często problematyczne są rosnące koszty transportu do tych dużych rynków, jak np. rynku chińskiego. Z jednej strony jesteśmy w stanie przerabiać te jabłka przemysłowe, i to robimy, np. na koncentraty, które z zakładów w Polsce trafiają także na eksport. Z drugiej - sadownikom szczególnie zależy na sprzedaży jabłek deserowych, które są najbardziej dochodowe, ale też nie zawsze uda się je sprzedać - zaznacza Jerzy Chróścikowski.

Nasz rozmówca zwraca również uwagę, że w ostatnich łatach ze względu na większą dostępność część konsumentów, kosztem jabłek, częściej wybiera importowane cytrusy czy inne owoce egzotyczne. - Zachęcałbym natomiast, aby sięgnąć po nasze jabłka. Takie owoce, które rosną blisko nas, na naszej ziemi, są najzdrowsze - dodaje senator.

ARTUR KOWALSKI